पूर्वा, रोहिणी, पुष्य, तिन्ही उत्तरा, अश्विनी यापैकी नक्षत्रात आणि शुक्रवार, गुरुवार व बुधवार यापैकी दिवशी शेगडीची स्थापना करावी. शेगडी ज्या वारी बसवता त्याप्रमाणे
फळं मिळतील.शुक्रवार - अन्नधान्याची प्राप्ती
गुरुवार - लक्ष्मीप्राप्ती
बुधवार - लाभ
शनिवार - दारिद्रय़
मंगळवार - स्त्रीनाश
सोमवार - धननाश
रविवार - आजारपण
किचनमध्ये सर्वात महत्त्वाची असते शेगडी. शेगडी अंतरिक्षपदात ठेवावी, असं मयमतमनं नेमकेपणानं सांगितलंय. अंतरिक्षपद (नभ) कुठे येतो ते एकाशितीपद वास्तुमंडळाची आकृती बघितल्यानंतर तुमच्या लक्षात येईल. (वास्तुमंडळ समजून घेण्यासाठी दि. २९मे २०१० चा वास्तुरंगचा अंक पाहावा.)
(संदर्भ- अंतरिक्षे भवेचुल्ली सत्यके स्यादुखुलम- मयमतम अध्याय २७, श्लोक १००)
जर किचन आग्नेयेलाच असेल तर संपूर्ण घराचं वास्तुमंडळ गृहीत धरून हे पद काढावं. मात्र जर किचन अन्य दिशांत असेल तर फक्त किचनच्या रूमसाठी वास्तुपदमंडळ आखून त्याप्रमाणे अंतरिक्षपद(नभ) काढावं. (आकृती १ पाहा)
किचन ईशान्येत असेल तर मात्र शेगडी किचनच्या अंतरिक्षपदात न ठेवता शिखी किंवा पर्जन्य या पदात ठेवावी. किचन वायव्येला असेल तर शेगडी रोगपदात ठेवावी.
फेंगशुईत शेगडीच्या नॉबची दिशा गृहस्वामीच्या सर्वोत्तम दिशेत ठेवावी असा नियम आहे. गॅस थोडा तिरका बसवून ही सर्वोत्तम दिशा साधता येत असेल तर जरूर करावं. याचे रिझल्ट फार चांगले मिळतात असा प्रॅक्टिकल अनुभव आहे.
सर्वोत्तम दिशा काढण्याचा फॉम्र्युला सांगतो. सोप्पं आहे. जन्मतारखेच्या सालाची बेरीज करा. तिचं रुपांतर एक आकडी संख्येत करा. ही एक आकडी संख्या ११ तून वजा करा. राहिलेली बाकी म्हणजे कुआ नंबर. उदाहरण देतो. जयेश आणि जयश्री हे जुळे भाऊ-बहिण आहेत. जन्मतारीख आहे २६.०५.१९६९. पहिल्यांदा जयेशचा कुआ नंबर काढुया. तारखेतील फक्त सालाची चार आकडी संख्या घेऊन त्या सर्व आकडय़ांची बेरीज करा. ती येईल २५. आता २५
चं रुपांतर सिंगल आकडय़ात करायचं म्हणजे, २+५=७ . आता ११ मधून ७ वजा करा. बाकी राहील ४. म्हणजे जयेशचा कुआ नंबर आला ४.महिलांचा कुआ नंबर काढण्याची पध्दत थोडी वेगळी आहे. आता जयश्रीचा कुआ नंबर कसा काढायचा ते पाहू. तिच्याही जन्मसालाची बेरीज करा. ती येईल ७. आता ही बेरील ४ मध्ये मिळवा. आणि उत्तराचं रुपांतर करा एक आकडी संख्येत. म्हणजे ७+४=११, १+१=२. म्हणजे जयश्रीचा कुआ नंबर आला २. जेव्हा कुआ नंबर ५ येतो तेव्हा तो पुरुषांसाठी २ पकडावा आणि महिलांसाठी ८ पकडावा.
मात्र चायनीज वर्ष जानेवारी किंवा फेब्रुवारीपासून सुरू होत असल्यानं या महिन्यात जन्म झालेल्यांचा कुआ नंबर काढताना गडबड होऊ शकते. समजा हेतलची जन्मतारीख २९ जानेवारी १९७० अशी आहे. पण त्या वर्षी चायनीज वर्ष ५ फेब्रुवारीला सुरू झालं. त्यामुळे कुआ नंबरच्या गणितासाठी हेतलचं जन्मवर्ष १९६९ घ्यावं लागेल. जानेवारी व फेब्रुवारी या दरम्यान जन्म असणाऱ्यांनी चायनीज कॅलेंडर रेफर करावं किंवा मला मेल पाठवावा.
प्रत्येक कुआ नंबरसाठी चार दिशा शुभ असतात तर चार अशुभ. सोबतचा तक्ता पाहा. प्रत्येक कुआ नंबरच्या शुभ दिशा उतरत्या क्रमानं त्यात दिल्यायत.
घरातील कर्त्यां पुरुषाच्या शुभ दिशेकडे शेगडीचे नॉब जातील अशाप्रकारे शेगडी ठेवता आलं तर पाहावं. खूप चांगले परिणाम मिळतात. उदाहरण देतो. अजयची जन्मतारीख आहे ६ जून १९६५. त्याचं किचन आहे घराच्या ईशान्येला. त्याचा कुआ नंबर येईल ८. या कुआ नंबरची सर्वोत्तम दिशा आहे नैऋत्य. जेव्हा किचन ईशान्येला असतं त्यावेळी शेगडी अग्नी किंवा पर्जन्य पदात ठेवावी लागते हा नियम आहे. या केसमध्ये मी शेगडी अग्नी पदात तिरकी ठेवेन म्हणजे तिचे नॉब नैऋत्येकडे जातील. (आकृती २ पाहा.)
शेगडी कोणत्या दिवशी स्थापन करावी यासाठी नियम आहे. तो पुढीलप्रमाणं..
पूर्वाद्रारोहिणी पुष्ये उत्तरात्रितयेश्चिमे
स्थितिर्महानसस्येष्टा गृहोपस्करण: सह
शनिवारे दरिद्रत्व शुक्रन्नं धनमेव च
गुरुवारे लभलक्ष्मीर्बुधे लाभोभवेसदा
भौमवारे मृतिर्नार्या: सोमे धनक्षयो भवेत्
रविवारे भवेद्रोगी चुल्लोस्थापनकर्मणि
(मुहूर्त प्रकाश)
अर्थात.. पूर्वा, रोहिणी, पुष्य, तिन्ही उत्तरा, अश्विनी यापैकी नक्षत्रात आणि शुक्रवार, गुरुवार व बुधवार यापैकी दिवशी शेगडीची स्थापना करावी.
शुक्रवारी शेगडी बसवल्यास अन्नधान्याची प्राप्ती, गुरुवारी लक्ष्मीप्राप्ती व बुधवारी लाभ अशी फळं मिळतील. शनिवारी शेगडी बसवल्यास दारिद्रय़, मंगळवारी स्त्रीनाश, सोमवारी धननाश, रविवारी आजारपण अशी फळं मिळतील.
शेगडीच्या बर्नरची संख्या विषम असावी. मयमतमच्या २७व्या अध्यायातील हा श्लोक पाहा-
इद्वग्निभूतमुनिनन्दकरुद्र संख्याशूल्यो।
नृणाममरधाम्नि समासमा: स्यु:।।
सर्वा: सुरावनिसुरावनिपेषु योग्या:।
शेषेषु तत्तदुदिताश्च मता यमीन्द्रे: ।।१०४।।
(मयमतम)
अर्थात.. चुलींची संख्या विषम असावी.
मॉडर्न जमान्यात चुली हद्दपार झाल्यायत. त्यामुळे शेगडीचा एक बर्नर म्हणजे एक चूल असं समजावं. हल्ली सरसकट चार नॉबचं हब वापरलं जातं. ते एक्सेंज करून तीन बर्नरची शेगडी तुम्हाला आणावी लागेल. ते शक्यच नसेल तर एक बर्नरची दुसरी शेगडी किंवा क्लीक्सचा गॅस बाजूला ठेवावा लागेल जेणेकरून बर्नरची संख्या होईल पाच.
लॉफ्ट किंवा बीमच्या खाली शेगडी येऊ नये. चिमणी बीमसदृश्य परिणाम देते. म्हणून शक्यतो टाळावी. वायुविजनाचा टोकाचा प्रॉब्लेम असेल तरच चिमणी लावा. येऊ द्या ना घरभर अन्न शिजवण्याचा झमझमीत वास. घरात अन्नाचा वास नको असेल तर कसला हवा.. टॉयलेटचा? वायुविजनाची कसलीच समस्या नसताना फक्त विशिष्ट शेजाऱ्याच्या घरात वास जाईल याच्या काळजीनं चिमणी बसवणारे मी अनेकजण पाहिलेयत. अतिचांगुलपणाही वाईटच नाही का? भांडल्यासारख्या आवाजात हा विशिष्ट शेजारी गप्पा मारतो किंवा दरवाजा सताड उघडा ठेवून जोरजोरात टीव्ही लावतो, तेव्हा तुमचा विचार करत नसेल तर तुमचा चांगुलपणा अनाठायीच नाही का ?
सेकंड हँड शेगडी वापरू नये. कुणावर परिस्थितीच्या रेटय़ामुळे भांडीकुंडी विकण्याची वेळ आली तर अशा ठिकाणी जाऊन शेगडी व तिजोरी या दोन गोष्टींची खरेदी कदापि करू नये. (क्रमश:)
इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशन (मायक्रोवेव्ह) यांचा वापर करून स्वयंपाक शिजवू नये, असं माझे गुरू आणि अमेरिकेतील बाऊ बायोलॉजीचे प्रणेते आर्किटेक्ट हेल्मुट झीई मला नेहमी सांगत. गॅस किंवा लाकूड-कोळशासारखे इंधन यांचाच वापर अन्न शिजवण्यासाठी करावा. डाव्या बाजूचं सफरचंद गॅसवर तर उजव्या बाजूचं मायक्रोवेव्हमध्ये शिजवण्यात आलंय. नंतर किरलीन कॅमेऱ्याच्या साहाय्यानं त्यांची ऑरा फोटोग्राफी केली असता असे परिणाम मिळाले. गॅसवर शिजवलेल्या पदार्थाचा ऑरा निकोप होता तर मायक्रोवेव्हमध्ये शिजवलेल्या पदार्थाचा ऑरा डागाळलेला होता. पुण्याच्या एमआयटीत ऑरा फोटोग्राफिची सोय आहे.---- Ayurveda, Vastu shastra, healthy Food, Healthy Living, Abstract India, Shree Balaji Tambe, India, Yoga, Meditation, Life Style, Marathi Blog
तर अगदी गरजेपुरतं करावं. किचनला लागणारे मसाले व अन्य पदार्थाची साठवण आग्नेय व दक्षिणेकडे करावे. क्रोकरी व काचेच्या भांडय़ांची मांडणी उत्तरेत करावी.
हा विस्मयकारी उपाय आहे. क्रिस्टल बाऊल ज्या कोपऱ्यात ठेवाल तेथील गुण वृध्दींगत करेल. मात्र तो रिकामा असावा आणि ओपन असावा. म्हणजे त्याच्या आत काही ठेवू नये. आणि त्याच्यावर वरून काही नसावं. तो कपाटात ठेवू नये. तीनचार शेल्फची रॅक असेल तर मधल्या शेल्फवर न ठेवता अगदी वरच्या शेल्फवर ठेवावा. नैऋत्य कोपऱ्यात तो ठेवल्यास नातेसंबंधात मोकळेपणा येतो. आग्नेय कोपऱ्यात ठेवल्यास लक्ष्मी आकर्षित करतो. ईशान्य कोपऱ्यात ठेवल्यास ज्ञानार्जनात फायदा होतो. वायव्य कोपऱ्यात ठेवल्यास मित्रांकडून मदत मिळते, भागीदारीत यश मिळतं. मात्र बाऊल क्रिस्टलचाच असावा. क्रिस्टल सदृश्य काचेचा चालणार नाही.
किचन आग्नेयेला असावं हे एका ओळीचं ज्ञान मला वाटतं शंभर टक्के वाचकांना आहे. थोडा ग्रंथांचाही सपोर्ट घेऊया.
अर्थात.. प्रत्येक ग्रंथात किचनसाठी प्रथम प्राधान्य आग्नेयेला देण्यात आलंय, पण याचा अर्थ असा अजिबात नव्हे की, अन्य दिशांचं ग्रंथकारांना वावडं होतं. विशेष म्हणजे आग्नेयेशिवाय अन्य दिशांतही किचन चालतं, असं सांगणारे ग्रंथ हे प्रमुख ग्रंथ आहेत.
अर्थात.. स्वयंपाकघरासाठी उत्तर, ईशान्य व विशेषत: ईशान्येतील पर्जन्य कप्पा प्रशस्त होय.
थोडक्यात काय तर किचनसाठी आग्नेय ही दिशा प्रमुख असली तरी ईशान्य, वायव्य, नैर्ऋत्य, पूर्व आणि उत्तर या दिशाही चालतात. (आकृती २ पाहा) आशा करतो की, या लेखामुळे फ्लॅट संस्कृतीत राहणाऱ्या वाचकांना दिलासा मिळाला असेल. 
माझ्या एका मित्राचा खूप वर्षांनंतर फोन आला. अरे तुझी आठवण आली म्हणून सहज फोन केला.. त्याची कॅसेट सुरू झाली. आठवण आणि सहज हे दोन शब्द संभाषणात आले की मी सावध होतो. मुळात ज्यांना तुमची आठवण येते ते तुमच्या नेहमीच टचमध्ये असतात. फार वर्षांनंतर फोन करायची पाळी त्यांच्यावर येत नाही. आणि अशी माणसं सहज फोन तर नक्कीच करीत नाहीत. मित्राचं इकडचं तिकडचं सुरू होतं. माझी वेळ घाईची होती. हा बाबा कधी मुद्दय़ावर येतोय असं मला झालं होतं. शेवटी तो मुद्दय़ावर आला. त्याच्या आत्याच्या घरी मी जावं अशी इच्छा त्यानं बोलून दाखवली. मी हो ला हो करत सुटका करून घेतली. त्यानंतरच्या दोन चार दिवसात गेल्या १५ वर्षांत केले नसतील इतके फोन त्यानं केले. हे कमी म्हणून की काय, आत्याबाईंचेही फोन सुरू झाले. आत्याबाई कोलगेटमध्ये उच्च पदावर काम करीत होत्या. वर्सोव्याला समुद्रकिनारी काही करोड रुपये किमतीचा आलिशान फ्लॅट त्यांनंी खरेदी केला होता. तो बघण्यासाठी मी लवकरात लवकर यावं, अशी त्यांची विनंती होती. बाईंचा सूर चिंतेचा होता. 
फ्लॅट काळजीपूर्वक बघितला. आणि तो चांगला असल्याचं प्रमाणपत्र देऊन टाकलं. बाईंच्या चेहऱ्यावर आनंद वगैरे पसरणं दूर तो आणखी प्रश्नार्थक झाला. या बुवाला वास्तुशास्त्रातलं नक्की काही कळतं ना, असे काहीसे भाव त्यांच्या चेहऱ्यावर उमटले.(कुणीही कुणाचाही चेहरा वाचू शकतं.) त्यांच्या मनात काही तरी घोळतंय हे स्पष्ट दिसत होतं. शेवटी त्यांनी थेट किचनबद्दल विचारलं आणि त्यांच्या चिंतेचा उलगडा झाला. किचन चुकीच्या ठिकाणी आहे का, तोडावं लागेल का, असा प्रश्न त्यांनी केला. त्या फ्लॅटचं किचन ईशान्येला होतं. ईशान्येचं किचन चांगलं, असं ऋषीमुनी सांगतात. मी ऋषीमुनींच्या परंपरेतला अभ्यासक असल्यानं तुमचं किचन उत्तम ठिकाणी आहे, तोडण्याची मुळीच गरज नाही, असं आत्याबाईंना ठामपणं सांगितलं. तेव्हा कुठे त्यांचा जीव भांडय़ात पडला.
ऋग्वेदात आता:, आशा:, अपरा:, आष्ठा:, काष्ठा:, व्योम, ककुभ, हरित अशी आठ नावं दिशा या शब्दाला पर्याय म्हणून आली आहेत. मात्र दिश: म्हणजेच दाखवणं या अर्थाचा व हाताशी संबंधित असणारा शब्दच प्रचलित